Alzheimer xəstəliyi diaqnozu qoyulanların sayı hər il artır. Fərdi xüsusiyyətlərdən, yaşayış şəraitindən və vaxtında bir həkimə müraciətdən asılı olaraq, bu xəstəlik müxtəlif dərəcələrdə inkişaf edir. Lakin təəssüf ki, bu daim ciddi ziyana və ölümə səbəb olur. Kim risk altındadır?
Tibbi mütəxəssislər qadınların qoca yaşlarında patoloji vəziyyətinin inkişafına daha həssas olduqlarını söyləyirlər. Bəlkə də bu, qadın psixikasının bəzi xüsusiyyətlərindən irəli gəlir. Həyatları boyu depressiya vəziyyəti ilə üzləşən, emosional sahədə problemi olan insanların bu degenerativ pozğunluqla xəstələnmə ehtimalı daha yüksək olduğu sübut edilmişdir.
Risk altında 60-65 yaş arası insanlar var. Çox vaxt, bu dövrdə xəstəlik simptomlarını aydın şəkildə ifadə etməyə başlayır. Ancaq Alzheimer xəstəliyinin əlamətlərinin daha erkən yaşlarda, təxminən 40 yaşlarında görünə biləcəyi qeyd edilir. Bir şəxs 80 ildən sonra xəstələnirsə, bu patoloji forması sürətli inkişaf ilə xarakterizə olunur və praktik olaraq heç bir düzəlişə borc vermir.
Belə ağrılı bir vəziyyətin ortaya çıxması və inkişafı bəzi fizioloji xəstəliklərdən təsirlənir, xüsusən də həyatları boyunca heç bir şəkildə müalicə edilmədilərsə. Risk qrupuna ürək-damar sistemi problemləri, məsələn, hipertoniya meyli və ya ateroskleroz diaqnozu qoyulmuş insanlar daxildir. Bir şəxsin tarixində mövcud olan və beynin vəziyyətinə və işinə təsir göstərən hər hansı bir somatik patoloji Alzheimer xəstəliyinin meydana gəlməsinə təsir göstərə bilər.
Əksər hallarda, bu patoloji, həyatı boyunca zehni işinin birinci yerə çıxmadığı insanları təsir edir. Bu sapma az təhsilli insanlar üçün çox tipikdir. Eyni zamanda, yaşlı bir insan qəsdən beynindəki müxtəlif yükü istisna edirsə - kitab oxumağı, krossvord tapmağı dayandırır, yeni bir bacarıq əldə etməkdən imtina edir, ağılda saymağı dayandırır və sair - belə bir həyat tərzi tədricən səbəb olur beynin şərti bir "atrofiyası" və Alzheimer xəstəliyinin əlamətlərinə səbəb ola bilər.
Vəziyyətin inkişafında irsi və genetik xüsusiyyətlər mühüm rol oynayır. Əvvəllər qohumlarına oxşar diaqnoz qoyulmuş insanlar avtomatik olaraq risk altındadır. Bundan əlavə, həkimlər bəzi genləri təsir edən mutasiyaların Alzheimer xəstəliyinin meydana gəlməsinə səbəb ola biləcəyini qeyd edirlər.
Bir insan həyatı boyu hər hansı bir bilişsel pozğunluq yaşamışsa, bu, onu qocalıqda degenerativ pozğunluq inkişafına məruz qoyur. Hər şeydən əvvəl, bu, fərdi xüsusiyyətlərdən tutmuş, düzgün olmayan pəhriz və ya dərman qəbul etməklə bitən müxtəlif səbəblərdən yarana bilən düşüncələrin meydana gəlməsi ilə yaddaş problemlərinə aiddir.
Bir insanın risk altında ola biləcəyi digər səbəblər
- Alzheimer xəstəliyi üçün münbit zəmin yaradan xəstəliklər arasında tiroid xəstəlikləri, hormonal problemlər, şəkərli diabet var. Kilolu insanlar da risk altındadır.
- Siqaret çəkmə, psixotrop maddələrin istifadəsi, beyin hüceyrələrini təsir edən nizamsız dərman qəbulu, alkoqol bağımlılığı, bunların hamısı Alzheimer xəstəliyinə tutulma ehtimalını artıran amillərdir.
- Travmatik beyin xəsarəti.
- Əlverişsiz ekoloji vəziyyət. Məsələn, uğursuz yaşayış şərtləri səbəbiylə və ya "zərərli" iş kontekstində zəhər və toksinlərlə daimi təmasda olmaq xəstəliyə səbəb ola bilər. Xüsusilə alüminium və civə ilə təmas xüsusilə təhlükəlidir.
- Down sindromu kimi bir diaqnozla Alzheimer xəstəliyi riski dəfələrlə artır. Üstəlik, ümumiyyətlə bu cür insanlarda xəstəlik artıq 35-45 yaşlarında diaqnoz qoyulur.
- Həyəcan, aldanma, narahatlıq pozğunluğu olan insanlar risk altındadır.
